Cyclisch reflecteren
Zo werkt het kwaliteitsmodel
in de praktijk
Hoe zet je een theoretisch kwaliteitsmodel om in de praktijk? Werken aan kwaliteit doe je in de context van een gedragen organisatiecultuur. Daarbij mag je niet vergeten dat je werkt met mensen. Mensen spelen een cruciale rol in elke organisatie. Meer nog: organisaties zíjn mensen. Mensen die elke dag opnieuw weer samenwerken om zo goed mogelijk zorg te verlenen en mensen te helpen. Alleen kan je dat niet; daarom drukt de mens zich uit in organisaties. Het zijn mensen die de missie en visie van een organisatie bepalen, strategieën bedenken en ook uitvoeren. Het zijn mensen die andere mensen in een organisatie aansturen, systemen uitbouwen en gebruiken, structuren bedenken en zich daarin bewegen. En het zijn ook mensen die de cultuur binnen organisaties bepalen en uitdragen. Mensen die – net als in het bos, van kruin tot wortels – op micro-, meso- en macroniveau verbonden zijn, samenwerken, beslissingen nemen, keuzes maken. Hoe kan je in die complexiteit kwaliteit van zorg beoordelen, evalueren, laten evolueren?
In de praktijk
Reflexieve processen kunnen alle betrokkenen (medewerkers, cliënten, jongeren, bewoners, patiënten en hun sociale context, beleidsmensen…) helpen om te komen tot kritisch bewustzijn en inzicht in de complexiteit van zorg- en hulpverleningsprocessen en de kwaliteit ervan. Reflexiviteit betekent concreet het open, intentioneel, gestructureerd en cyclisch bevragen van wat belangrijk is in functie van kwaliteit van zorg. Dit zorgt ervoor dat er ruimte en kansen worden gecreëerd voor professionele groei en het hertekenen van processen en systemen, zowel op persoonlijk-relationeel-methodisch (micro), organisationeel (meso) als op maatschappelijk (macro) niveau. Reflexiviteit houdt in dat er kwaliteitsvolle en kritische reflectieprocessen moeten zijn op alle niveaus. Die zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als je reflexiviteit in dit systeem wil introduceren, moeten alle reflectieprocessen bijgevolg ook met elkaar verbonden zijn en elkaar beïnvloeden. Reflectie is geen eenmalige gebeurtenis; dan is er geen evolutie mogelijk. Kwaliteit van zorg vraagt om een reflectiecyclus waarbij binnen en tussen verschillende niveaus verbindingen gemaakt worden. Het hele reflectieproces kan leiden tot een betere praktijk.
